متغیر تعدیل کننده

متغیر تعدیل کننده به منظور توصیف متغیر مستقل معینی به کار برده می شود و دومین متغیر مستقلی است که به خاطر تعیین تاثیر آن در رابطۀ بین اولین متغیر مستقل و متغیر وابستۀ انتخاب شده، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

متغیر تعدیل کننده عاملی است که توسط پژوهشگر، انتخاب، اندازه گیری یا دستکاری می شود تا مشخص شود که تغییر آن موجب تغییر رابطۀ بین متغیر مستقل و پدیدۀ مشاهده شده می شود یا خیر. واژۀ تعدیل کننده به اطلاع ما می رساند که متغیر مستقل ثانوی باید کنار گذاشته شود.

چنانچه پژوهشگر علاقه مند به مطالعۀ تاثیر متغیر مستقل X بر متغیر وابسته Y است و فکر می کند که ماهیت رابطۀ بین X و Y به علت متغیر سومی مانند Z است، بنابراین، Z را می توان به عنوان متغیر تعدیل کننده مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. به طور کلی شناخت انواع متغیرها کمک می کند تا بتوانید مفاهیم آماری را به خوبی تحلیل نمایید.

به منظور توضیح بیشتر به این مثال توجه کنید: در آزمون این فرضیه که همبستگی بین هوش و معدل دانشگاهی در نزد دانشجویان پسر بیشتر از دانشجویان دختر است، هوش متغیر مستقل و معدل دانشگاهی متغیر وابسته و جنس متغیر تعدیل کننده است.