تحقیقات بازاریابی؛ انواع و مراحل آن

در دنیای پر از رقابت کسب و کار امروزی، یکی از عناصر اساسی برای موفقیت، داشتن رویکرد منطبق و انعطاف‌پذیر در بازاریابی و استراتژی‌گذاری است. اما وقتی به این فرآیند ورود می‌کنید، نه تنها به برنامه‌ریزی دقیق و آماده نیاز دارید بلکه به چیزی بسیار اساسی‌تر، به علم و دانش مرتبط با بازار و مشتریان خود نیاز دارید. فرآیند تحقیقات بازاریابی یک ابزار قدرتمند است که به شما این امکان را می‌دهد که از داده‌ها و اطلاعات مرتبط با بازار و مشتریان خود بهره‌برداری کنید.
از ردیابی تعامل با پست‌های رسانه‌های اجتماعی گرفته تا پرسش‌های مستقیم از مصرف‌کنندگان و حتی مطالعه رفتار و عادات آن‌ها، تحقیقات بازاریابی شما را در جهت درک عمیق‌تری از مشتریان و بازار هدفتان هدایت می‌کند. این اطلاعات به شما کمک می‌کنند تا استراتژی‌های بازاریابی مؤثرتری را ایجاد کنید. با این وجود، در تحقیقات بازاریابی، زیر 40٪ از بازاریابان از این ابزار ارزشمند بهره‌برداری می‌کنند.
بنابراین، این مقاله با بررسی اهمیت تحقیقات بازاریابی در توسعه استراتژی‌های بازاریابی موثر، به تشریح نقش این فرآیند در تعیین و آماده‌سازی استراتژی‌های مؤثر در بازار می‌پردازد. این مواد آموزشی به شما در درک ژرف‌تری از نیازها و عملکرد مشتریانتان کمک خواهد کرد و به شما ابزارها و داده‌های لازم برای ایجاد مزیت رقابتی در بازار ارائه می‌دهد. به همین دلیل، موجب می‌شود که شما در جلب مشتریان و ارتقاء کیفیت ارتباط با آنان و در نهایت افزایش فروش و سود بیشتر برای شرکت خود موفقیت یابید.

تحقیقات بازاریابی چیست؟

تحقیقات بازاریابی (Marketing Research) فرآیند جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها از مصرف‌کنندگان و رقبا است تا به کسب و کارها کمک کند تا بررسی کنند که مشتریان هدف آنها چه کسانی هستند و چه چیزی را از برند می‌خواهند. تحقیقات بازاریابی خوب همچنین می‌تواند درکی از اینکه تلاش‌های بازاریابی چقدر مؤثر هستند فراهم کند و حوزه‌های پتانسیلی برای رشد را بررسی کند. تحقیقات بازاریابی برنامه بازاریابی کسب و کار را پوشش می‌دهد - از ایجاد آگاهی از برند تا جلب مشتریان وفادار به برند.
برای انجام تحقیقات بازاریابی، شرکت‌ها از مصرف‌کنندگان اطلاعات جمع‌آوری می‌کنند تا بازار هدف محصول را شناسایی کرده و بهترین راه برای دستیابی به آن را مشخص کنند. این کار را با جمع‌آوری بازخورد مصرف‌کنندگان از طریق نظرسنجی‌های محصول، گروه‌های تمرکز، پیگیری رسانه‌های اجتماعی، مصاحبه‌های تلفنی و مشاهده مصرف‌کنندگان انجام می‌دهند. یک شرکت ممکن است همچنین تجزیه و تحلیل رقبا را انجام دهد تا سهم بازار را ارزیابی کند و بررسی کند که چگونه در مقابل رقبا جلوه می‌کند.

روش‌های تحقیقات بازار

شاید سوال داشته باشید که عناصر تحقیقات بازاریابی چیستند؟ در حالی که فرآیند ریسرچ مارکتینگ برای هر سازمانی کمی متفاوت به نظر می‌رسد، برخی از مراحل یا دسته‌های تحقیقات بازار در اکثر موارد مشترک هستند. برای ایجاد یک مطالعه تحقیقات بازاریابی مؤثر، بیشتر بازاریابان از ترکیبی از مراحل یا دسته‌بندی‌های زیر استفاده می‌کنند:

تحقیقات بازاریابی کیفی (Qualitative Marketing Research) به‌صورت توصیفی یا مفهومی به بررسی یک موضوع می‌پردازد. در این نوع تحقیقات، شرکت‌کنندگان به توصیف از دیدگاه خود در مورد اینکه چگونه چیزی است یا چگونه عمل می‌کند می‌پردازند، به جای اینکه اعداد و ارقام را به آن نسبت دهند.

تحقیقات بازاریابی کمی (Quantitative Marketing Research) یک رویکرد کاملا مبتنی بر اعداد است. این نوع تحقیقات داده‌ها را از پاسخ‌هایی که قابل شمارش یا قابل سنجش هستند، جمع‌آوری می‌کند.

تحقیقات بازار قوم نگارانه (Ethnographic Marketing Research) هر تلاشی است که سعی در اندازه‌گیری یک فعالیت بازاریابی یا محصول را در محیط طبیعی یا با توجه به آنتروپولوژی (مطالعه جوامع انسانی) دارد.

تحقیقات بازار تجارت به تجارت (B2B) هر یک از موارد فوق یا روش‌های دیگری است که در متن آمده و در سیاق تجارت به تجارت (B2B) اعمال می‌شوند. این دسته دارای چالش‌های جدیدی است: در برخی موارد، بدست آوردن پاسخ‌ها به تنهایی ممکن نیست و در مواردی دیگر، به دست آوردن پاسخ‌های صادقانه ممکن است چالش برانگیز باشد.

انواع تحقیقات بازاریابی

در دسته‌بندی گسترده‌تر تحقیقات بازاریابی، چندین نوع مختلف وجود دارد. لیست زیر فقط یک نمونه است:
تجزیه و تحلیل عملکرد بازاریابی
تحقیق درباره آگاهی از برند
تحقیق درباره ارتباط با برند
برآورد تقاضا
اثربخشی بازاریابی
خرید مرموز  (Mystery shopping)
پیش‌بینی فروش
شناسایی روند
ما به بررسی چند نمونه از تحقیقات بازاریابی می‌پردازیم که برخی از این انواع را نشان می‌دهد.

نمونه‌های موفق تحقیقات بازاریابی

نمونه‌های موفق تحقیقات بازاریابی، آن‌هایی هستند که داده‌های واقعی مشتری را جمع‌آوری می‌کنند که هم نماینده و واقعی است و باعث بهبود شرکت می‌شود. این بهبودها ممکن است شامل افزایش فروش، افزایش سود، بهبود روابط با مشتریان یا میزان اهداف دیگر باشد. به‌عنوان مثال، می‌توانید به روند ترافیک جستجوها نگاه کنید تا بفهمید که رقبای شما چگونه مشتریان را به وبسایت خود جذب می‌کنند و در نتیجه، از چه عبارات جستجویی مشتریان برای پیدا کردن محصولاتی که دوست دارند استفاده می‌کنند.
هنگام تجزیه و تحلیل این داده‌های بازاریابی، می‌توانید به اطلاعات کلیدی دست یابید تا استراتژی بازاریابی تبلیغاتی خود را به‌روز کنید. به عنوان مثال، می‌توانید بفهمید کدام کلمات کلیدی را برای حراجی کردن یا چگونگی ساختار دسته‌بندی کمپین‌های تبلیغاتی‌تان باید انتخاب کنید.

نقش پلتفرم‌ های تجزیه و تحلیل آماری و هوش بازار در تحقیقات بازاریابی

یکی از راحت‌ترین روش‌ها برای انجام تحقیقات بازاریابی، نگاهی به پلتفرم‌های تجزیه و تحلیل آماری است که تیم شما ممکن است برای رصد عملکرد بازاریابی استفاده کند. هنگامی که از تجزیه و تحلیل چندکاناله بهره می‌برید، قادر خواهید بود تا مسیر مشتری را به صورت جامع ارزیابی کنید و بفهمید که مشتریان ترجیح می‌دهند چگونه با برند شما در طول مسیر خرید خود تعامل کنند.
همچنین با استفاده از پلتفرم‌های هوش بازار، شما می‌توانید با دنبال کردن رقبا، تقاضا را برآورد کنید، روند‌های مصرفی را کشف کنید و ایده‌های بازاریابی را جمع‌آوری کنید. این پلتفرم‌ها به شما نشان می‌دهند که انواع فعالیت‌های بازاریابی برای دیگران در بازار شما کدام‌ها عملکرد خوبی داشته‌اند و براساس این داده‌ها، حتی تاکتیک‌های خاصی را نشان می‌دهند که شما باید برای جذب مشتریان جدید استفاده کنید.