اقتصاد ایران شش نقطه قوت اصلی دارد

اقتصاد ایران شش نقطه قوت اصلی دارد

اقتصاد ایران شش نقطه قوت اصلی دارد که می تواند رشد آتی را بر آنها بنا نهد. اقتصاد ایران در سال 2014 از لحاظ برابری قدرت خرید، هجدهمین اقتصاد بزرگ دنیا بود. با این حال در سال های اخیر، در خود اتکایی نسبی به فعالیت پرداخته و در تعامل با اقتصاد های دیگر جهان محدود بوده است. اگرچه اقتصاد ایران نسبت به شوک های خارجی، از جمله تحریم ها و پایین آمدن قیمت نفت، نسبتا انعطاف پذیر بوده، لیکن اقتصاد کشور به سبب بازدهی پایین، بیکاری و تورم بالا (که اخیرا تحت کنترل درآمده است) در شرایط مطلوبی قرار نداشته است.

از آنجایی که ایران در حال حاضر به دنبال ارتباط مجدد با اقتصاد جهانی، شتاب دادن به رشد تولید ناخالص داخلی و اشتغال، و برآوردن آرزوهای جمعیت جوان، شهری و رو به رشد خود است، قادر خواهد بود از شش نقطه قوت اصلی کمک بگیرد. این نقاط قوت عبارتند از:

.

.

• تنوع اقتصادی. ایران دارای بزرگترین ذخایر اثبات شده گاز و چهارمین ذخایر اثبات شده نفت در جهان است و هزینه تولید نفت و گاز در این کشور، جزء کمترین ها در میان همتایان خود است. اینها دارایی های اصلی هستند که می توانند باعث رشد اقتصاد گردند. در عین حال، اقتصاد ایران دارای تنوع بالایی بوده و وابستگی شدید به نفت و گاز ندارد، به طوری که درسال 2014، این بخش تنها 23 درصد از ارزش افزوده ناخالص را تشکیل می داد. این درحالی است که این رقم برای امارات منحده عربی 30 درصد و برای کویت 50 درصد است. تجارت خرده فروشی، املاک، مستغلات و خدمات حرفه ای سهم بیشتری نسبت به نفت و گاز در اقتصاد ایران دارند.شکل الف

.

• آموزش علمی. ایران دارای یکی از بالاترین سطوح مشارکت در آموزش عالی در دنیا و بالاتر از انگلستان، فرانسه و آلمان است و بیش از یک سوم این افراد نیز در رشته های مهندسی فارغ التحصیل شده اند. این آمار، ایران را درمیان 5 کشور اول دنیا از لحاظ تعداد فارغ التحصیلان رشته های مهندسی در هر سال قرار می دهد و این تقریبا همتراز با ایالات متحده آمریکا و بالاتر از ژاپن و کره جنوبی است. دانش فنی یک عامل قدرتمند است که می تواند محرک بهره وری و اشتغال باشد، اگر استعداد های پرورش یافته توسط نظام آموزشی وارد مشاغل ارزشمند در اقتصاد شوند. در گذشته، برخی از بهترین و با استعداد ترین این افراد برای ادامه تحصیل، اشتغال یا کارآفرینی روانه خارج از کشور شده اند.یکی از این افراد، مریم میرزاخانی، اولین زنی است که موفق به کسب نشان فیلدز، معتبرترین جایزه جهانی ریاضیات، گردید. تقریبا دوسوم اعضای کابینه فعلی دولت ایران دارای مدرک دکترای تخصصی (PhD) هستند، که شش نفر آنها مدارک خود را از دانشگاه های غربی از جمله سه نفر از ایالات متحده دریافت کرده اند. در مقام مقایسه، تنها دو نفر از اعضای کابینه باراک اوباما دارای مدرک PhD و ده نفر دارای مدرک دکترای حقوق (JD) هستند.

.

• طبقه مصرف کننده درحال رشد. تحقیقات مؤسسه جهانی مکنزی، اندازه و پویایی طبقه مصرف کننده را به عنوان یک عامل پیش بینی کننده رشد اقتصادی در اقتصاد های نوظهور تشخیص داده است. درحال حاضر حدود 56 درصد از خانوارهای ایرانی دارای درآمد سالانه 20 هزار دلار براساس برابری قدرت خرید هستند، سطحی که ما آن را به عنوان "خانوارهای مصرف کننده" تعریف می کنیم. این نسبت، بیش از دوبرابر نسبت های مربوط به چین و هند است و در کشورهای BRIC نیز تنها روسیه است که با ایران برابری می کند. درواقع، از لحاظ برابری قدرت خرید، خرده فروشی سرانه ایران، بالاتر از ترکیه، مالزی یا مکزیک است.

.

• جمعیتی با نرخ شهرنشینی بالا. تحقیقات مؤسسه جهانی مکنزی نشانگر اهمیت شهر های پویا برای رشد اقتصادی است و بیان می دارد که در 25 سال آینده، بیش از 50 درصد از رشد جهانی مربوط به شهرهای در اقتصادهای درحال ظهور خواهد بود. درجه شهرنشینی ایران، از رتبه جهانی آن در تولید ناخالص داخلی سرانه پیشی می گیرد که این بیانگر این است که پتانسیل رشد در آینده وجود دارد. ایران دارای 8 شهر با جمعیت بیش از یک میلیون نفر است که بزرگترین آنها یعنی تهران، بیش از 8 میلیون جمعیت و تولید ناخالص داخلی بیشتری از ریودوژانیرو دارد. ایران با نسبت سه چهارم جمعیت شهرنشین، دارای درجه شهرنشینی بیش از دو برابر هند است.این کشور همچنین از این لحاظ بالاتر از کشورهای متعدد اروپایی از جمله ایتالیا، پرتغال، اتریش و ایرلند قرار دارد.درحالی که این کشور دارای زیرساخت های شهری و صنعتی گسترده است، اما اینها نیاز به روزآمدسازی دارند. جاده ها، بنادر، راه آهن و فرودگاه ها به سرمایه گذاری سنگین نیاز دارند و زیرساخت دیجیتال از جمله شبکه های پهن باند سرعت بالا هم در بخش ثابت و هم سیار نیز نیازمند ارتقاء است.

.

• فرهنگ کارآفرینی . براساس گزارش دیده بان جهانی کارآفرینی، کارآفرینان در ایران از جایگاه برتری نسبت به همتایان خود در فرانسه برخوردار بوده و همتراز این افراد در ایالات متحده هستند و نوآوری کارآفرینان ایرانی در ابعاد متنوعی نمایان است. درحالی که بسیاری از شرکت های بین المللی از جمله غول های دیجیتال دارای محدودیت برای کار با ایران بودند، اما کارآفرینان ایرانی وارد میدان شدند تا این شکاف را پر کنند. هر ده برند برتر محصولات غذایی، شرکت های داخلی هستند، ضمن اینکه ایران خود دارای نسخه های داخلی آمازون، یوتیوب، پی پل و دیگر وبگاه های اینترنتی است. برخی از سه میلیون یا بیشتر ایرانی ساکن خارج از کشور، کارآفرینان برجسته ازجمله آرش فردوسی، همکار مؤسس دراپ باکس و امید کردستانی، مدیران سابق گوگل هستند.

.

• موقعیت راهبردی برای جریان های بین مرزی. جاده افسانه ای ابریشم بین شرق و غرب زمانی امپراطوری ایران را می پیمود. اندازه و موقعیت ایران، به صورت تاریخی آن را به توقفگاهی مهم در مسیرهای تجاری شرق_غرب و شمال_جنوب تبدیل نموده بود. همین خصوصیات می تواند به ایران فرصت تبدیل به کانون منطقه ای برای تجارت و مرکزی برای تجارت متنوع را بدهد. ایران با 7 کشور مرز خاکی دارد که مجموعا 430 میلیون نفر جمعیت و 40 میلیون خانوار مصرف کننده دارند که پیش بینی میشود تا سال 2025 سالانه 2/5 درصد رشد نمایند. ایران در حال حاضر دارای کمترین حجم و جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در خاورمیانه است که این تا اندازه ای به دلیل تحریم ها است.با این وجود، اقتصاد ایران قادر بوده تا در جریان جهانی تجارت باقی بماند، اما الگوی تجارت آن به طور محسوسی تغییر یافته است. تا قبل از انقلاب 1979، ایالات متحده آمریکا دومین شریک تجاری بزرگ ایران بود. درحال حاضر، شریک شماره یک ایران، کشور چین است که به تنهایی سهمی حدود 40 درصدی از تجارت ایران دارد. هند و ترکیه نیز روابط تجاری خود با ایران را تقویت نموده اند. روی هم رفته،صادرات ایران طی سال های اخیر دارای نوساناتی بوده اما باز هم مانند ژاپن و استرالیا، میزان صادرات به حدود یک سوم تولید ناخالص داخلی بالغ می گردد. به طور مطلق، صادرات ایران بیشتر از کل صادرات مصر، پاکستان و مراکش است که البته بخش عمده آن محصولات نفتی است.