ارزیابی مدل در لیزرل

ارزیابی مدل در لیزرل

 ارزیابی کلی مدل:

زمانی که مدل ما دارای ویژگی همانندی باشد، امکان آزمون آن و ارزیابی مدل فراهم می‌شود.

جهت ارزیابی مدل شاخص های متعددی وجود دارند، که در سه دسته کلی شاخص های مطلق،

نسبی وتعدیل یافته  معرفی شده اند که  این شاخصها در جدول زیر  تشریح شده اند:

شاخص های مطلق:

 به بررسی اینکه واريانس خطا يا تبيين نشده كه پس از برازش مدل باقي مي‌ماند،

قابل توجه است یا خیر؟ می پردازند.

1- مجذور كاي  (X2) و نسبت X2/df

 وقتي حجم گروه نمونه برابر با 75 تا 200 باشد، مقدار مجذور كاي يك اندازه معقول برازندگي است.

اما براي مدلهاي با nبزرگتر، مجذور كاي (همانند همه آزمونهاي معنادار بودن) تقريباً هميشه از لحاظ آماري معنادار است.

اين مسئله، با توجه به اين مطلب كه براي روشSEM، گروه هاي نمونه با حجم زياد توصيه مي‌شود، تناقض دارد.

علاوه بر اين، مجذور كاي تحت تأثير مقدار همبستگي‌هاي موجود در مدل نيز هست؛

هرچه اين همبستگي‌ها زيادتر باشد، برازش ضعيف‌تر است.

در ميان شاخص‌هاي مطلق، مجذور كاي و نسبت X2/df، به قدر مطلق پس‌ماندها توجه دارد.

بايد يادآور شويم كه توزيعمجذور كاي به گونه‌اي است كه مقدار مورد انتظار آن برابر با درجه آزادي آن است.

بنابراين، نسبت X2/df در يك برازش «ايده‌آل»، برابر با 0/1 خواهد بود.

امابصورت کلی جهت تعیین اینکه آیا مدل برازش دارد یا نه

باید به این نکته توجه کرد که سطح معناداری برای شاخص  خی دو باید بیشتراز 05/0 باشد

تا این مطلب که مدل مفهومی با داده ها برازش دارد تائید گردد،

همچنین نسبت خی دو بر درجه آزادی باید دارای مقدار 2 و کمتر از آن باشد.

 2- ريشه ميانگين مجذور پس‌ماندها

 ريشه دوم ميانگين مجذور پس‌ماندها يعني تفاوت بين عناصر ماتريس مشاهده شده در گروه نمونه و عناصر ماتريس‌هاي برآورد

يا پيش‌بيني شده با فرض درست بودن مدل مورد نظر است

هرچه RMRبراي مدل مورد آزمون نزديك‌تر به صفر باشد،

مدل مذكور برازش بهتري دارد. جهت مقایسهدو مدل متفاوت با داده های یکسان استفاده می‌شود.

حداقل مقدار این شاخص صفر است وبیانگر برازش کامل و ماتریس باقیمانده یک ماتریس صفر است.

کوچک بودن مقدار این شاخص در مقایسه دو مدل حاکی از وضعیت مناسب برازش مدل است.

این شاخص طبق فرمول زیرمحاسبه می‌شود.

3- شاخص برازندگي (GFI)

 بستگي به حجم نمونه ندارد و نشان مي‌دهد

كه مدل تا چه حد نسبت به عدم وجود آن، برازندگي بهتري دارد.

چون GFIنسبت به ساير مشخصه‌هاي برازندگي اغلب بزرگتر است،

برخي از پژوهشگرها نقطه برش 95/0را براي آن پيشنهاد كرده‌اند.

بر پايه قرارداد، مقدار GFIبايد برابر يا بزرگتر از 90/0 باشد تا مدل مورد نظر پذيرفته شود(جارزکاگ وسوربوم،1989).

این شاخص طبق فرمول های زیر محاسبه می‌شود.

 4- شاخص تعديل برازندگي (AGFI) شاخص  AGFI نيز مانند GFI، مقدار AGFI نيز بايد

برابر با بزرگتر از 90/0 باشد تا مدل موردنظر پذيرفته شود(جارزکاگ و سوربوم،1989).

شاخص های نسبی:

به بررسی اینکه يك مدل به خصوص در مقايسه با ساير مدل‌هاي ممكن،

از لحاظ تبيين مجموعه‌اي ازداده‌هاي مشاهده شده تا چه حد خوب عمل مي‌كند می پردازند(ماریوما،1997).

 2- شاخص نرم‌شده برازندگي (NFI)

 بنتلر و بونت (1980) مقادير NFI برابر يا بزرگتر از 9/0 را در مقايسه با مدل صفر،

به عنوان شاخص خوبي براي برازندگي مدل‌هاي نظري توصيه كرده‌اند.

مهم ترین نقطه ضعف این شاخص عدم حساسیت آن نسبت به افزایش پارامتر به مدل است،

این شاخص باافزودن پارامترهای جدید به مدل دارای رابطه مثبت است.

2- شاخص نرم‌نشدهبرازندگي (NNFI)

 هر چند مقدار آن نسبت به تغييرات حجم گروه نمونه مقاوم است،

اما چون دامنه آن محدود به صفر و يك نيست تفسير آن نسبت به NFIدشوارتر است.

بر پايه قرارداد، مقادير كمتر از 9/0 آن مستلزم تجديد نظر در مدل است.

در دو جهت می توان از آن استفاده نمود:

مقایسه دو یا چند مدل متفاوت با داده هایکسان و مقایسه مدل مفروض با یک مدل صفر.

اگر مقدار آن بیشتر از یک باشد، مقدار آنیک در نظر گرفته می‌شود.3- شاخص برازندگي فزاينده (IFI)

 این شاخص بر اساس مقایسه ندل تدوین شده با مدل استقلال محاسبه  می‌شود

و اولین بار توسط بولن(1989) ارائه شده است.

مقدار IFI نيز،بر پايه قرارداد، بايد دست كم 90/0 باشد، تا مدل مورد نظر پذيرفته شود.

4- شاخص برازندگي تطبيقي (CFI)

این شاخص بر مبنای همبستگی بین متغیرهای موجود در مدل محاسبه می‌شود،

هر چه ضرایب همبستگی بین متغیرهای موجود در مدل بالاباشد میزان این شاخص نیز بالا خواهد بود.

مقدار آن بر پايه قرارداد، بايد دست كم90/0 باشد تا مدل مورد نظر پذيرفته شود.

این شاخص طبق فرمول های زیر محاسبه می‌شود.

شاخص های تعدیل یافته:

به بررسی اینکه مدل مورد نظر چگونه برازندگي و صرفه‌جويي يا ايجاز را با هم تركيب مي‌كند؟

  PGFIو PNFI

آنچه اين شاخص‌هاانجام مي‌دهند، به واقع ضرب آنها در نسبت درجه آزادي در مدل نظري به درجه آزادي ديگري است

كه مقدار آن در ماتريسي كه در مدل‌هاي مطلق به كار مي‌رود براي V اندازه برابر با (1+V) V5/0 ،

و در مدل صفر كه در مدل‌هاي نسبي به كار مي‌رود برابر با (1-V) V 5/0 است.

جيمز، مولائيك و برت (1982) شاخصي از اين نوع با نماد PGFI براي GFI در نرم‌افزار LISREL ارائه كرده‌اند.