آزمون مك نمار

آزمون مك نمار مانند آزمون علامت كه قبلا مطرح شد، براي معني دار بودن تغييرات به ويژه براي طرح هاي «قبل از/ بعد از» استفاده مي شود كه در آن هر فرد يا آزمودني به عنوان گواه خود به كار مي رود و در آن يافته ها به صورت اسمي يا رتبه اي هستند. از اين آزمون براي بررسي ميزان تاثير يك «مقاله، كتاب، سخنراني، دوره آموزشي، ملاقات هاي فردي و...» استفاده مي شود. مانند هنگامي كه مي خواهيد نظر افراد را قبل از جلسه و بعد از يك جلسه سخنراني مقايسه كنيد. چنين آزمايش هايي نمونه هاي وابسته از داده هاي اسمي يا ترتيبي را در اختيار مي گذارند. در اين گونه آزمون ها فرضيه هاي صفر و يك به صورت زير مطرح اند. فرض صفر بيان مي دارد كه اختلافي بين نظرات آزمون شوندگان در قبل و بعد وجود ندارد و در مقابل فرضيه يك بين دو حالت اختلاف قائل است.

براي سنجش معني دار بودن تغييرات با استفاده از اين روش بايد ابتدا پاسخ هاي دريافت شده از آزمودني ها را در يك جدول دو در دو به صورتي كه در زير مشاهده مي كنيد قرار داد. در اين جدول آزمودني هايي كه تغيير را نشان مي دهند در خانه هاي A و D قرار داده شده اند. A آنهايي هستند كه از + به - و B آنهايي هستند كه از – به + تغيير داشته اند. همچنين خانه هاي C و D آزمودني هايي هستند كه تغيير نكرده اند.

از آنجایی که A+D مجموع افرادي هستند كه در آن ها تغيير صورت گرفته است. تحت فرض صفر انتظار اين است كه A+D/2 از آزمودني ها در يك جهت و A+D/2 ديگر در جهت عكس تغيير كرده باشند. از طرفي مي توان با داشتن مقادير مشاهده شده و مقادير مورد انتظار، شاخص كي دو را به صورت زير تشكيل داد.

عبارت  داراي توزيع كي دو با يك درجه آزادي است. البته از آنجايي كه يك توزيع پيوسته را براي تقريب مقادير ناپيوسته به كار مي گيريم، فرمول فوق پس از تصحيح پيوستگي به صورت زير به دست خواهد آمد.

آزمون مك نمار در SPSS

فرض كنيد يك روانشناس كودك مي خواهد چگونگي آغاز « تماس اجتماعي » در كودكان را بررسي كند. او مشاهده كرده است كه كودكاني كه تازه وارد مهد كودك مي شوند بجاي اينكه تماس اجتماعي را با كودكان برقرار كنند با بزرگسالان برقرار مي كنند. او پيش بيني مي كند كه با افزايش ميزان آشنايي و تجربه در مهد كودك، كودكان تماس اجتماعي را بيشتر با كودكان برقرار مي كنند تا با بزرگسالان. براي آزمون كردن چنين فرضيه اي او 25 كودك تازه وارد به مهد كودك را مورد مشاهده قرار مي دهد و آن ها را بر حسب اينكه در اولين روز « تماس اجتماعي » را با كودكان برقرار مي كنند يا بزرگسالان طبقه بندي مي كند. پس از گذشت يك ماه مجددا « تماس اجتماعي » آن ها را بررسي و مشاهدات را براي بار دوم ثبت مي كند. نتايج مشاهدات قبل و بعد از يك ماه به صورت: 1=تماس با كودكان و 2= تماس با بزرگسالان در جدول زير آمده است.

ابتدا داده ها را با تعريف دو متغير قبل (Ghabl) و بعد (Baad) به SPSS منتقل کنید. فرمان زير را اجرا كنيد تا كادر محاوره آزمون هاي دو نمونه اي وابسته باز شود. Analyze/Compare Means/2 Related Samples Test در اين كادر محاوره به جز آزمون مك نمار مي توانيد آزمون هاي ويلكاكسون و آزمون علامت را نيز انجام دهيد. البته ما قصد داريم تنها آزمون مك نمار را براي اين داده ها انجام دهيم. همچنین آزمون خی دو از ابزارهای مهم و پرکاربرد در تحلیل‌های آماری است که کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص خالی از لطف نیست.

در خاتمه OK را كليك كنيد و نتيجه آزمون را ببينيد. در جدول Ghabl & Baad نتايج را به صورت خلاصه شده شاهد هستيد (مانند جدولي كه در ابتداي بحث به آن اشاره کردیم).

در جدول Test Statistics مي توانيد نتيجه آزمون را مشاهده كنيد. اين آزمون در سطح 0/005 اجرا شده است و معيار تصميم (sig) كمتر از 0/005 است فرض صفر رد مي شود و مفهوم آن اين است كه مهد كودك در «تماس اجتماعي» كودكان تاثير گذار است. اين تاثير بيشتر در كودكاني است كه ابتدا با بزرگسالان تماس برقرار مي كنند ولي بعدا به تماس با كودكان ديگر روي مي آورند.