تجزیه و تحلیل SWOT

روش تجزیه و تحلیل swot

ابزار بسیار کاربردی برای درک و تصمیم گیری برای سازمان ها و تجارت هایی در هر شرایط است.

SWOT از سرواژه چهار واژه قدرت‌ ها، ضعف‌ ها، موقعیت‌ ها و تهدید ها تشکیل شده است.

تحلیل SWOT به ما کمک می کند که بستری مناسب برای بررسی استراتژی،

جایگاه و سمت و سوی کسب و کار یا هر ایده دیگری که داریم، ایجاد کنیم.

پرکردن جدول تحلیل SWOT بسیار ساده است و موضوع خوبی برای کارگاه های عملی و جلسات یورش فکر است.

از تحلیل SWOT برای برنامه ریزی کسب و کار، برنامه ریزی استراتژیک،

ارزیابی رقیب، بازاریابی، توسعه تجارت و محصول و گزارش تحقیقاتی استفاده می شود.

به روش تحلیل SWOT اغلب ماتریس 2*2 SWOT نیز گفته می شود. علاوه بر این ماتریس،

تحلیل SOWT روش شناخته شده گسترده ای برای جمع آوری، ساخت یافته کردن،

نمایش و مرور داده های گسترده در کسب و کارهای بزرگ یا فرایندهای برنامه ریزی پروژه است.

اگر از روش تجزیه و تحلیل SWOT استفاده کنید،

باید بدانید که بخش قدرت ها و ضعف ها جز عوامل درونی هستند

در حالی که موقعیت ها و تهدیدات از عوامل بیرونی محسوب می شوند.

تحلیل SOWT یک ارزیابی درونی از داده هایی است

که توسط جدول SWOT یک نظم منطقی یافته اند تا بتوانیم بر اساس آن ارائه، گفتگو و تصمیم ایجاد کنیم.

تحلیل SWOT می تواند برای تمامی حالات تصمیم گیری استفاده شود و پر کردن جدول SWOT باعث می شود

که تفکر فعال جایگزین وابستگی به تفکر بر حسب عادت و بازخوردهای غریزی شود.

چهار عامل موثر در ایجاد ماتریس SWOT

نقاط قوت و ضعف

فضای داخلی_فضاهایی که در داخل شرکت یا سازمان وجود دارد عواملی که مربوط به حال حاضر هستند.

برای مثال عوامل مربوط به محصولات، قیمت گذاری، هزینه ها، سوددهی، نحوه عملکرد،

نیرونی انسانی، مهارت ها، سازگاری، برندها، خدمات، اعتبار، فرایندها، زیرساخت و ….

.

موقعیت ها و تهدیدها

فضای خارجی_فضاهایی که در خارج شرکت یا سازمان وجود دارد عواملی که مربوط به آینده است.

برامی مثال، عوامل مربوط به بازار، مخاطب، مد، رقابت، وضعیت اقتصادی،

سیاست گذاری های کشور، جامعه، فرهنگ، تکنولوژی، رسانه و ….

نقاط قدرت_موقعیت ها چگونه نقاط قوت ها را با استفاده از موقعیت ها افزایش دهیم؟

نقاط قدرت_تهدیدها چگونه با استفاده از نقاط قوت مان، تاثیر تهدیدات را به حداقل برسانیم؟

نقاط ضعف_موقعیت ها چگونه مطمئن خواهید شد که ضعف هایتان مانع به دست آمدن موقعیت های جدید نخواهد شد؟

نقاط ضعف_تهدیدها چگونه می توان تقاط ضعف را به شکلی تصحیح کرد که تهدیدها حداقل تاثیرگذاری را داشته باشند؟

تحلیل SWOT ابزاری کارآمد برای شناسایی شرایط محیطی و توانایی های درونی سازمان است.

پایه و اساس این ابزار کارآمد در مدیریت استراتژیک و همین طور بازاریابی، شناخت محیط پیرامونی سازمان است.

حروف SWOT که آن را به شکل های دیگر مثل TOWS هم می نویسند،

ابتدای کلمات Strength به معنای قوت، Weakness به معنای ضعف،

Opportunity به معنای فرصت و Threat به معنای تهدید است.

ماهیت قوت و ضعف به درون سازمان مربوط می شود و فرصت و تهدید معمولاً محیطی است.

در اینجا به معرفی آنالیز SWOT پرداخته شده است و نحوه ی اجرای آن شرح داده نشده است.

.

گام نخست: شناسائی عوامل داخلی و خارجی

ابتدا عوامل داخلی و عوامل خارجی شناسائی می‌شود.

پس از مشخص شدن تمامی نقاط ضعف و قوت و تهدیدها و فرصتها،

ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE ) تشکیل می‌شود.

نقاط ضعف و قوت داخلی در ماتریس IFE و فرصتها و تهدیدات خارجی در ماتریس EFE تجزیه و تحلیل می‌شوند.

پس از مشخص شدن و نمره دهی عوامل درونی و بیرونی، این عوامل در جدول ماتریس استراتژی‌ها قرار می‌گیرند.

سپس استراتژی‌های اتخاذ شده با استفاده از ماتریس QSPM نمره دهی شده و اولویت اجرای هر کدام مشخص می‌شود.

با استفاده از ادبیات پژوهش و مصاحبه‌های تخصصی مهمترین شاخص‌های هریک از معیارهای فوق شناسائی می‌شوند و سپس در قالب نقاط ضعف و قوت دسته‌بندی خواهند شد.

به روش مشابه با استفاده از ادبیات پژوهش و مصاحبه‌های تخصصی مهمترین شاخص‌های هریک از عوامل خارجی شناسائی شده و سپس در قالب فرصت‌ها و تهدیدها دسته‌بندی خواهند شد.

.

گام دو: تعیین اوزان عوامل داخلی و خارجی

پس ازشناسائی عوامل داخلی و خارجی و دسته‌بندی آنها در قالب نقاط قوت وضعف و فرصت‌ها و تهدیدها،

باید میزان اهمیت هریک از آنها مشخص شود.با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی وزن هریک از شاخص‌های عوامل داخلی و خارجی مشخص می‌شود.

بنابراین خروجی تکنیک AHP میتواند میزان اهمیت هر شاخص تصمیم‌گیری استراتژیک را نشان دهد. به مقاله رویکرد ترکیبی AHP-SWOT رجوع کنید.

گام سه: ایجاد ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی

برای تهیه ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) ابتدا نقاط قوت و سپس نقاط ضعف را لیست کرده و به هرعامل یک ضریب وزنی بین صفر (بی‌اهمیت) تا یک (بسیار مهم) اختصاص می‌دهیم. در اینصورت جمع ضرایب وزنی اختصاص داده شده باید مساوی یک باشد. این وزن می تواند با استفاده از تکنیک AHP محاسبه شود.

به هریک از این عامل‌ها نمره 1 تا 4 می دهیم. نمره 1 بیانگر ضعف اساسی، نمره 2 ضعف کم،نمره 3 بیانگرنقطه قوت و نمره 4 نشان دهنده قوت بسیار بالای عامل میباشد.

برای تعیین نمره نهایی هرعامل، ضریب هرعامل را درنمره آن ضریب کنیم. مجموع نمره های نهایی هرعامل را محاسبه کنیم تا نمره نهایی سازمان مشخص شود. اگرمیانگین آنها کمتر از 2.5 باشد یعنی سازمان ازنظر عوامل داخلی دچارضعف بوده و اگر نمره میانگین بیشتراز 2.5 باشد سازمان دارای قوت می‌باشد.

گام چهارم: طراحی مدل تحلیلیSWOT

برای تجزیه و تحلیل هم زمان عوامل داخلی و خارجی از ماتریس داخلی و خارجی استفاده می‌گردد.

این ماتریس برای تعیین موقعیت صنعت یا سازمان به کار می‌رود و برای تشکیل آن باید نمرات حاصل از ماتریس

ارزیابی عوامل داخلی و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی را در ابعاد عمودی و افقی آن قرار داد

تا جایگاه صنعت یا سازمان در بازار مشخص گردد و بتوان استراتژی های مناسبی را برای آن مشخص کرد.

این ماتریس منطبق بر ماتریس SWOT است و استراتژی های مناسب برای سازمان را مشخص می‌کند.

روش تجزیه و تحلیل SWOT به شکل نظام‌یافته هر یک از عوامل قوت، ضعف، فرصت

و تهدید‌ها را که در مرحله قبل شناسایی شده اند مورد تحلیل قرار داده

و استراتژی‌های متناسب با موقعیت را منعکس می‌سازد.

در مدل SWOT پس از فهرست نمودن هر یک از عوامل قوت، ضعف، فرصت و تهدید که در مرحله قبل شناسایی شده

و نوشتن آنها در سلول‌های مربوطه به خود بر حسب ترتیب امتیاز وزن دار از محل تلاقی هر یک از آنها استراتژی‌های مورد نظر حاصل می‌گردد.

بنابراین همواره این ماتریس منجر به چهار دسته استراتژی ST، WT، WO و SO می‌شود.

در جدول 1 ماتریس تجزیه و تحلیل SWOT نشان داده شده است.

ماتریس تجزیه و تحلیل SWOT

استراتژی‌های SO: در اجرای استراتژی‌های SO می‌توان با استفاده از نقاط قوت داخلی از فرصت‌های خارجی حداکثر بهره برداری را نمود.

هر سازمانی علاقه مند است که همیشه در این موقعیت قرار داشته باشد تا بتواند با بهره گیری از نقاط قوت داخلی از فرصت‌ها و رویدادهای خارجی حداکثر استفاده را بنماید.

استراتژی‌هایWO: هدف از استراتژی‌های WO این است که از مزیتهایی که در فرصت‌ها نهفته است در جهت جبران نقاط ضعف استفاده شود.

استراتژی‌هایWT : هدف در اجرای استراتژی‌های WT کم کردن نقاط قوت و ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است.

در چنین موقعیتی وضعیت نامناسب بوده و در وضع مخاطره آمیز قرار خواهیم‌گرفت

و باید سعی کنیم باانحلال، واگذاری، کاهش عملیات، ادغام و سایر روشها از چنین وضعیتی پرهیز نماییم.

استراتژی‌های‌‌ST: در این نوع استراتژی تلاش می‌گردد تا با استفاده از نقاط قوت داخلی برای جلوگیری از تاثیر منفی تهدیدات خارجی، ساز و کارهایی در پیش گرفته شود و یا تهدیدات را از بین برد. به این ترتیب با استفاده از ماتریس SWOT فهرستی از استراتژی‌های مختلف در چهار گروه متفاوت بدست می‌آید.

با استفاده از ماتریس QSPM می توان این تحلیل را پایان داد. علائه ور ماتریس سوات و تحلیل QSPM می توان از رویکردهایی مانند AHP-TOPSIS نیز استفاده کرد که در پارس مدیر تشریح شده است.